Da anni Lapressa.it offre una informazione libera e indipendente ai suoi lettori senza nessun tipo di contributo pubblico. La pubblicità dei privati copre parte dei costi, ma non è sufficiente.
Per questo chiediamo a chi quotidianamente ci legge, e ci segue, di darci, se crede, un contributo in base alle proprie possibilità. Anche un piccolo sostegno, moltiplicato per le decine di migliaia di
modenesi ed emiliano-romagnoli che ci leggono quotidianamente, è fondamentale.
A Modena è stata la giornata dello Sproloquio della famiglia Pavironica. Un giovedì grasso di festa in piazza Grande, nonostante le terribili notizie che giungono dalla Ucraina. Il discorso (che lo scorso anno si era tenuto nella stessa 'abitazione' delle maschere geminiane), quest'anno è stato aperto a tutti con solo obbligo di mascherina.
Ecco il testo integrale dello Sproloquio.
Sandrone: Mudnés nonostante al bròt mumeint, Sandroun e la sò famià ien chè, però saviv che Sandroun lè per la pes. Mudnés éd Mòdna, Żemiàn nê e chersû sàtta la Ghirlandèina, la tàrra piò bela d’Italia e simbolo éd la nòstra zitê, Żemiàn del centro storico e dei quartieri periferici, oriundi éd via Carteria e zone limitrofe, Mudnés vaccinê cun al Pfizer,cun l’Astrazeneca, Moderna e cun al Johnson e Johnson, no vax, no tàs, no tav, no tótt, a-v salùt tótt quant in masa.
Żemiàn cum’andàmia? Psàmia dir d’éser fóra dal tunnel? Ma! Chi al sa!? Mè, però, a dégh ancàrra ‘na volta grazie ai dutór, ai infermér e tótt qui ch’a gh gira datórna perché, per merit sô, a sàm turnê fóra a respirèr l’aria sana che, anch s-l’a n'é brisa al màsim e a duvàm ancàrra purtèr la mascarèina, l’è sèimper méi che éser custrátt in cà a żughèr a pigugnìn cun la Pulònia. Adèsa po', ch’a pèr chi véren dal tótt i teàter, i cinema e al discotechi, a vedrî che pian pian a turnarám a vìver come prémma. Ma a-n fáma ménga i fùreb a pensèr che tótt sia finî, bisàgna avér ancàrra dimàndi atenziòun: vacinèv e stê luntàn da qui a rischio, lavèv spass el man e a vedrî che San Żemiàn, ch'a-l s'ha salvè da Attila, a sa salvarà anch dal Covid desnóv.
Mè, per adèsa, a m sèint in forma: a m sun fat la térza dose e s’a gh-srà bisàgn a m farò anch la quèrta perché Sandròun, la Pulònia e Sgurghéghel i gh cràden in dla scièinza e s’a rivaràm a la fin dla pandemia a srà mérit éd chi scienziè che, per catèr al vacino, i stèven in pê anch a la not.
Sgorghiguelo: Sè,popà , però un quèlch dóbbi al m'è armès. Chi al sà cusa gh’éra dèinter a la fialàta quand i m’han fat la puntura? S’i m’avéssen mò inietê un “cips” per entrèr in dal mê zervel?
Sandrone: Sta tranquéll Sgurghéghel che in dal tô chès al ”cips” l’avrév girè a vôd sèinza catèrel, perchè mè a gh’ho di dóbbi che t’l’àbi al zervèl! Dòunca Żemiàn, a giva ch’a m sèint in forma, brisa come quand a gh’avìva trèint’an ma abàsta per guardèr al futuro con rinnovata fiducia, cuma dis qui ch’i san éd lattra. Véra Pulònia?
A-v dév dir che, turnand a Mòdna, a-i-ho vest del nuvitê,come i monopatin col mutór, simbolo dal progrèss perchè ai mê tèimp , per eseimpi, andèr in monopatin bisgnìva cucèregh adrê, adèsa i gìren 'na manovèla e i van come del saiàtti.
I fan di spia pass a chi pòver pensionê…Ogni tant i-n imbàlen un quelchidùn, magari sul pedonèl ma a pèr che nisùn a gh fàga chès.
Mè a dégh ch’a psìven anch fèren a meno di monopatin ma il business è business.
Sgorghiguelo: A-s dis business.
Sandrone: Anch s-i déven custèr poch perché a s’i-n cata in gir mulê per tèra come ch’i fóssen di rutàm. D'altronde cum’avàmia da dir: vést che i nòster ministradór i van avanti a strichèr él stred , l’è cèra ch'i-s vólen fèr digerìr un pòch a la vòlta i mezzi alternativi agli automòbil, cioè él ciclo, i monopattin e i filobus: è-t vedrê che pian pian i gh la cavaràn!
Ormai in machina a-s va sól in fila indiana, a gh vól di óc’ da gatt per schivèr i murátt per tèra , i s'han inberiaghê col rotándi e anch in di viê i pasàg’ per gli avtomòbil i én acsè strécch che st’ètr'an, invece che cun la caròza, a-m tucarà gnir a Mòdna cun l’apecar. Andèr da Sant’Agustèin a la Madunèina, a gh vól un’ora e un quèrt!! Per fèr dél tamplèdi cumpàgni éra bòun anch Sgurghèghel sèinza ciamèr di tecnich….. Ma mé a dégh! Invece che spánder tant miliòun per ciclabil e pedonabil a-n srév stê méi asfaltèr él strèdi, sistemèr la segnaletica, turnèr a fèr él righ bianchi per tèra ch’i-n’è-s vàdden piò gnanch in tangenzièl, màtter del lus ai pasàg’ pedonél e pudèr i èlber ch’i quàcen i lampiòun?
V’i-n sîv adê che apèina fóra dal cèinter éd Mòdna a gh’è un’òrba come quand a gh’éra l’oscuramento in tèimp ed guèra?
Pulonia: Dai Sandroun, a-n t’agitèr, t’a-l sê che po' a-t vin la tachicardìa, cambiàm mo' argomèint e chi dév capir capéssa!
Sandrone: A proposit, a-i-ho vést che in cèinter i han avért al diurno in piàza Mazzini. A dév dir ch’i han fat un bèl lavor..a gh’è vlû ‘na vintèina d’an ma adèsa , finalmèint, a n g’avàm piò la preoccupaziòun d’a-n rivèr ménga in tèimp. A-i-ho fat dû còunt e a-i-ho vést che se un pensionê , cun bassa autonomia, al va a pisèr dô, trê volt al dè, cun qual ch’a cásta al bigliàtt, bisàgna ch'a-l fàga la dmanda per l’aumèint éd la pensiòun.
Sgorghiguelo: L’è vera ch’a-s pèga 2 Euro ma vliv màtter psér andèr al cèso in ascensór…
Sandrone: A-i-ho anch vést che , grazie al 110 per cento , i én adrê ch’i giósten dimandi cà,i han infin tachè a inscartuzèr al vec’ usdèl Sant’Agustèin l’éra ora, finalmèint anch i palaz dal cèinter ritorneranno ai vecchi splendori… brisa come quand a gh’éra al Dócca ma bisàgna ch’a-s cuntintàma. D’altronde, tra un Dócca e un séndech, a gh'è la sô bela diferèinza!
Puloonia: Mè però a dégh che, dato ch’i gh’én adrê, a srév un bel lavor ch’i mitéssen man anch ai pòrdegh che, coi palàz, i én l’unór éd Mòdna.
Sandrone: Brèva Pulònia, et n'è détt ónna giósta perchè , a nuèter Żemiàn , a-s piès vàdder i turésta ch’i giren sudisfàt per la nòstra zitê. Quand a pèins a tótt i canê ch’a gh’avàm sàtta ai pê che, se invece éd quacèri , i avéssen lassê avért, a m vin al magòun perchè a st’óra a psìven girèr per Mòdna in gondola.C’sa vót ch'a t déga, Pulònia , mè a turnarév a squacèri....
Pulonia: Próva a descàrer col Séndech , t’a-l sê che Muzarèli a-s léva tótti él matèini cun n’idea nóva, s’a gh piès la proposta l’è boun éd trasfurmèr piàza Sant’Agustèin in piàza San Mèrch col campanil e tótt.
Sandrone: Żemiàn , a-i-ho vést in dal giornèl che, in dla classifica dla qualitê éd la vétta , Mòdna l'è pasèda dal trentaquattresimo al quindicesimo posto. Oh! Avàm fat un bèl sèlt! A sàm per fin passê davanti ai nòster cusèin éd Rázz ch'l’è tótt un dir.
Sgorghiguelo: Popà , i arsàn i én armès indrê anch perchè i n gh'l han ancàrra cavèda a catèr al vaccino anticovid: pèinsa ch’i én i unich al mand ch’i gh’han al virus quadrê.
Sandrone: S-t-al dî tè a gh’è da cràdregh…. Però, secànd mè, a Mòdna a gh manca quèl éd modéren: una grande opera architettonica , un quèl , cum’a s dis incô , che proietti la nostra città nel mondo del futuro. A Rázz, ad esèimpi, i gh’han le opere di Calatrava. A Mòdna a gh’avìven le mura e egli han tirèdi zà, a gh’avìven al caval éd Palladino e l'è andê a finir in ‘na ceramica , a s'é armès l’oca ed fèr ch’a pèr ch’i la vóien spustèr dal Raffaello al Mata , ma a sàm bèin luntan dalle opere ch’él faréven grand la nòstra zitê.
Sgorghiguelo: Beh mò per Nadèl, in piàza Venti , a-n gh’avàm avû al Babbo Natale col tutù? S'a n'é un' opera d’arte quàlla lè. Popà, perché a Mòdna a-n fàni come a gh'è a Parigi e a Ràmma: un bel arco di trionfo magari con sóvra la scultura dal Dócca Francesco a cavàl...
Sandrone: Ma lasa stèr al Dócca e al sô cavàl, a Mòdna a gh vól quel ch'l’arciàma l’arte moderna lighèda a la tera di mutór, cum'a-s dis a la “Motor valley.”
Sgorghiguelo: Alóra a psam dmandèr a Renzo Piano ch’a-s faga un bèl monopattino gigante a mutór da màtter sóvra al punt éd l’autostrèda a Modena Nord. Cus’in dit Popà?
Sandrone: A dégh che se-t tasés ét farés meno dàn! Dòunca Żemiàn, l’è vera che a Mòdna a sàm migliorê come tenór éd la vétta ma avàm peggiorê, e anch un bèl pòch per i furt in del cà. Adèsa , quand ét vê a fèr la spesa o un gir in dal parco, ét gh’è sèimper la paura che turnand indrê tè-t cat 'na visita di lèder che, se la và bèin, i t’han purtê via tótt oppure, péz ancàrra, i han cambiê la sradùra e i stan in cà tua come s-i fóssen lór i padròun. Oh! E tè-n gh la chèv gnanch a mandèri via….. in Italia a gh’avàm del lég’ ch‘i gh dan ragiòun… roba da mat……
Sgorghiguelo: Veh popà , se i lèder i vólen gnir a rubèr a cà nòstra i fan poca fadiga: a-n gh’avàm gnanch la sradùra e per avrir él pòrti a druvàm ancàrra la marlàtta.
Sandrone: Al problema a n'è ménga la sradùra, tant lór él porti i li véren tótti, l’è in dal fat che se la polizia la i ciàpa , dap dû dè i én bèle fóra e i gh tórnen adrê. Te pèinsa ch’i vìnen fin dall’èster per gnir a rubèr in Italia. I rìven al lonedè, i ruben martedè, mercurdè e giuvidè, venerdè e sabet i pàsen in galera e a la dmanga i tòrnen a cà sô coi nòster sold.
Sgnóra Prefetta, al sò ch'l’è arivèda da pòch, ma la guèrda che quasta, per Mòdna, l’è 'na prioritê: a gh vól tolleranza zero cun i lèder, L'a-s faga mò vàder, cum’a giàm nuèter mudnés, che “granèda nóva la spàza bèin la cà”.
Pulonia: A ghè anch la microcriminalitê. Mè a gh ho sèimper paura che, un de sti dè Sgurghèghel , a scola , al s’imbàta in ónna ed cal beby gangh éd ragaz , éd bòuna famìa , disèn lor, che , per rubèret al cellulèr o addiritura al panèin , i-t dan del bòtt da orèb. Al dégh ai presid e ai professor! Tgnî i oc’ avért e a n’avìdi paura éd denuncèr ‘sti delinqueint; nuèter genitór a vlam éser tranquél quand a mandàm a scóla i nòster fiô.
Sandrone: A proposit de scóla, mè a capéss che i nòster fiô i déven imparèr l'inglés, ch'l'è la lingua del domani, prémma però, i gh déven insgnèr l'italian perchè la nòstra bèla lengua a-n la sa piò nissun. Dòunca Żemiàn, cuma vdî, i an i pàsen svélt come i pumpé-r e s’an me sbàli st’an al nòster Séndech l’è arivê a metê del secondo mandato. Quand a l’avàm elèt l’avìva da éser per Mòdna “una medicina“ da consumarsi entro maggio 2024 e la dmànda adèsa la vin spontanea: S’él consumê abàsta finora, Giancarlo, per Mòdna? A gh’avàm ancàrra dû an davanti per vàdder s'l'ha mantgnû él proméssi fati ai Mudnés, po' a sràm nuèter zitadèin a dir la nostra. In quanto a cunsumères a n gh’è ménga di dóbbi, l’è sèimper andê dapertótt! A l’an passê l’é fin gnû a cà nòstra al Bosch ed Sàtta per giuvidè Grass, véra Pulònia?
Żemiàn, nonostante tótt i déghen che l’economia è in grande ripresa, mè a péins che i comerciànt a Mòdna i fàghen fadiga a tirèr avanti la baràca . Dimandi i véren e po' i sèren perché i én schizê da la concorèinza delle multinazionali o del commercio on line.
Sgorghiguelo: On line , popà , on line !
Sandrone: Mè a capéss ch'l’è còmed telefonèr e fères rivèr la roba a cà ma vliv màtter girèr per la nostra zitê, entrèr in un bèl negòzi, fèr dô ciàcher cun la coméssa ch'l’a-t dà di cunsélli e fèr spesa lè. Mudnés, comperate italiano e ai comerciànt a dégh: tgnî él vedrèini in ordin, bèin illuminèdi, massima cortesia e pusibilmèint “butéghi avérti anch a la festa” per i nòster zitadéin e anch per i turésta ch’i vólen fèr spesa , se mai a stê po' a cà al lonedè come i barbér! A speràm acsè d'a-n vàder piò per Mòdna di cartê cun scrétt “Cessata attività”.
Pulonia: Scólta Sandròun, è vera che la Torrefazione dal caffè Molinari l’è andèda a finìr in man ai tedàsch?
Sandrone: Tès, tes…. ét vedrê che, quand a s’égh pasarà davanti, invece éd sèinter cal bòun aroma éd cafè a-s tucarà nasèr la pózza éd crauti.
Pulonia: Ecco, a gh sàm, ét t'è imbraghê n’ètra vòlta. T'a-l sê ch'ét dév stèr chèlem ch-i t’han apèina fat la térza dose e l’antinfluenzèl, a và po' a finir che él pìloli per al cór i-n-t còunten gninta... Adèsa avrév dir la mia: Ragazóli cuma stév? Mè éd politica a m' intand pòch ma se al prossim séndech al fóssa ‘na dànna a m'i-n despiasrév ménga. Pensê.... ‘na dànna al Quirinale e ‘na dànna séndech éd Mòdna…. che rivoluziòun... finalmèint spazio alle quote rosa nei luoghi del potere. Sè perché, nonostante i déghen ch’a g’avàmm la paritê, egli én bèli stori: chi amm i cmànden ancàrra lór o almeno nuètri a gh’a-l lasàm cràder. Ragazóli, ma i-vést Sanremo? Dio che spetàcol cl’Amadeus, tótt quall ch’al tàcca al dvèinta òr! L’ha perfin riesumê Morandi, Ranieri e la Zanicchi: a gh’ho ancàrra la speranza che st’ètr’an a-m ciàma mè come co-conduttrice!
Al problema l’è che i an i pàsen per tótt e ‘na quèlch ruga in dla ghégna e sàtta ai oc’ l’a s tàca a vàdder; mè a m'i-n sun acòrta perché Sandròun a-n mè fa piò i simitòun come quand a éra żóvna, ma mè al capéss... anca lò al g'ha i sô problema. Na volta a m curiva adrê in di prê adès, per la paura ch’a ghe dmanda quèl a-n vin gnanch mégh in campagna a fèr l’érba per i cunéi.
Ma a n fa gninta. Ragazóli, pinsàm a la salùt ch'l’è al lavor piò important, per al rest a srà quall che Dio vól.
Sandrone: Pulònia, come al solit a t piès màtter in piàza i lavor éd cà nòstra. Dòunca, a-i-ho savû che al teàter Comunèl , ch'l’éra teàter Luciano Pavarotti , adès l’è dvintê teatro Pavarotti- Freni. A-m sàmbra 'na bòuna idea perché tótt e dû i han purtê Mòdna e al bèl cant in dal mànd. A gh’éra anca mè al Comunèl quand in dal diciàmber dal 1967 i han cantê insàm la” Bohème”..un grand sucèss : l'è stê da cla sira lè che Luciano e la Mirella , dòp tant sacrifézi, i han capî che per lór la “bohème” l’éra finìda.
Sgorghiguelo: Scólta popà ,faràni 'na statua anch per la Freni da màtter éd fianch a quàlla éd Pavarot?
Sandrone: I la faràn éd sicur, s’a catàm un quelchdun ch’a-s la regàla….
Sgorghiguelo: Adès a taca mè, a taca mè: Mudnés , sportìv , tifós dal Modna i-v vést? St'an a gh' n'é per nisùn. A sàm i piò togo e a n'al dégh ménga per scaramanzia…..ma mè a-m sèint bèle in serie B. Finalmeint i canarèin i han finî éd spiguzzèr e a pèr ch’i àven turnê avrir egli-èli. Ma ménga sól i canarèin, i-v vést l’Italia c’s'l'ha fat a l’an passê? Campione d’Europa in dal calcio, agli Olimpiadi 40 amdài, campioni éd pallavolo e tótt al rest ch’a gh vin adrê.E Berrettini in Australia? L’è propria véra che l’Italia s’è desta, almeno in dal sport. Al mê magòun, però, l’è la Ferrari: a-n gh la cavàm piò a ingranèr la mercia giósta. Dai mo Drake, da lassò, dà ‘na quèlch drétta ai inżgner éd Maranèl ch’i fàghen in manéra éd fèr turnèr le “rosse” ai vecchi splendori.
Sandrone: Basta basta,a descàrrer éd sport t’ét mòunt la testa. Bisàgna ch’a salutàma chi sgnór chè e ch’andàma vers cà prémma ch’a végna żò la fumàna. Mudnés , a s vedràm, un salut particolèr e un benvenuto al dô sgnóri apèina rivèdi a Mòdna :al prefètt e al questór. A salutàm anch al nóv cmandant èd l’accademia militèr, il comandante dei Carabinieri, il comandante dei Vigili del fuoco e quello dei Vigili urbani.
Sgorghiguelo: A proposit d’autoritê è vera che Monsignor Morandi, per turnèr a Mòdna l’ha tintê éd fèr él schèrp al nòster vasche Erio e al Pèpa per puniziòun al l’ha mandê a Ràzz?
Sandrone: Ma csa dit Sgurghèghel,dvèintet mat? I én stê promòss tótt dû.Monsignor Morandi l’andrà,per mérit vasche a Ràzz e al nòster Don Erio i l’han fat vice Presidèint éd la Cei…e l’è in “pole position” per dvintèr presidèint…dit bavèla??
Sgorghiguelo: Boh! L’andrà bèin acsè ma mè a n’al vadd, Monsignor Morandi, a Ràzz ch’i gh’han la testa quadra, lò ch’l’è tótt acsè bèl rotànd.
Pulonia: Vhe, Sgurghèghel, a-n vói mènga ch’ét manch éd rispètt ai nòster Vàschev, t’ho-i-a insgnê acsè?
Sandrone: Żemiàn come a vdî , égli autoritê a Mòdna él vìnen e él van mèinter mè , Sandròun e la mê famìa , a sàm sèimper chè e a-v sàm avsèin da 150 an e a gh sràm per èter 150 e anch éd piò. Continuê a vléres bèin come i vòster pèder e i vòster nònn perché Sandroun l'è sèimper quall: s’cèt, sincèr e generós come tótt vuèter. Adès a-v salutàm da bòun e come sèimper a m’arcmànd Mudnés , tgniv strécch a la piòpa, ch'l’è po’ cla piòpa élta e sàcca piantèda in dl’umbrèghel éd Mòdna e ch'l'a-s ciàma Ghirlandèina!
