Da anni Lapressa.it offre una informazione libera e indipendente ai suoi lettori senza nessun tipo di contributo pubblico. La pubblicità dei privati copre parte dei costi, ma non è sufficiente.
Per questo chiediamo a chi quotidianamente ci legge, e ci segue, di darci, se crede, un contributo in base alle proprie possibilità. Anche un piccolo sostegno, moltiplicato per le decine di migliaia di
modenesi ed emiliano-romagnoli che ci leggono quotidianamente, è fondamentale.
Ecco il testo dello Sproloquio della famiglia Pavironica, pronunciato quest'anno, nel tradizionale giorno di giovedì grasso, a causa della pandemia dalla loro casa di Bosco di Sotto.
SANDRONE: Mudnès éd Mòdna, Żemiàn dal cèinter e anch éd tótta la provincia, qualla ch’l a va dal Finel fin a l’Abetoun e da Marzàia a la Cavazòuna, a-v salut tótt quant in masa! Prémma éd tachèr al mȇ sprolòqui a vói che tótt, a partir da nuèter ch’a sàm a cà nòstra, a fàmma un gran ciucamèint éd man per dir al nòster grazie a tótt i dutór, i infermér, a qui dal 118, ai vigil dal fógh, a la proteziòun civil, la Crós Ràssa e anch qualla blò e anch ai vigil urban…. insàmma a tótt qui ch’i lavóren dè e nòt per curères da cal maledàtt virus ch’a l fa dal mèl a tótt al mand.
Che disàster e quanti ciàcher a-i-avàm sintî per radio, a la televisioun e vést in di giornê, ognun giva la sua, tótt i éren espért dal Covid, ma la veritê l’è ch’a mór 500 persoun al dè, l’unich lavór cèr l’éra quand i gìven:”Più tamponi più contagi, meno tamponi meno contagi”. A forza éd dai e dai a l’aviva capî anch Sgurghéghel.
SGORGHIGUELO: La colpa l’è di cinés ch’i màgnen i pipistrê e i s’han tachê al virus. È mai pussìbil che tótt quall ch’a riva da la Cina al faga di dan? I s’han purtê: l’Asiatica, la Sars, al Covid e la cimice killer : e pensèr che nuèter a gh’avam insgnê a fèr al cafè e al capucino .
SANDRONE: Ma csa vót Sgurghèghel él desgràzi quand é-gli-han da capitèr él càpiten : incô a g’avam la globalizazioun e a sàm tótt in cla bèrca.
Ma ét vedrê che, s-a stám ancàrra al règoli e i gh la chèven a vacinères tótt, a saltarám anch cal fòs chè. Dounca, Mudnés, st’an a la tgnarò piò curta dal solit anch perchè bisgnarév ch’a descuréssa sól éd desgràzi, al 2020 le stê un “anno bisesto” e a s’è vést : dô volt al Covid, po' l’alluvioun éd diciàmber ch’l’ha ciapê Mòdna e Nunantla , a gh calèva sól al taramòt e a féven la triplàtta.
SGORGHIGUELO: Sé, al triplete, come l’Inter.
SANDRONE: Descurand éd quall ch’a gh’è da fèr in dla nòstra Mòdna, a-m vin in mèint che lè, a caval d’agast, a-i-ho vést in dal giornel un’intervésta fata al nòster séndech dal titol “ La sfida della ripartenza” dove Muzarèli al féva l’elèinch éd tótt i lavor ch’l’aviva méss in cantér da setàmber éd l’an passê. A gh’éra scrétt ch’i finiven al diurno in piàza Mazzini, ch’i avréven sistemê al sottopasso dla ferovìa, dê al via ai lavor per i parcàg’ interrati dl’ex AMCM e a la sistemazioun degli ex fonderî e po'…… avanti col progèt dal polo Sant’Agustèin, la sistemazioun dla palestra del Carducci e anch dal Palamólza…. tant che mè a m sun dett :“ Ma gh’l a cavaràni a fèr tótt quall ch’i disen?
SGORGHIGUELO: Sé,sé, i gh’l a cavaràn perché a-i-ho savû ch’i han assunt un èter asesór ch’a-l turrà a man tótt i lavor dal Comun.
SANDRONE: Un’eter asesór?! Ma cum’a-s ciàmel?
SGORGHIGUELO: Al cugnàm a-n n’a-l so ménga, ma éd nam a-s ciama Remo. A la prémma intervésta ch’i gh’han fat sui lavor in córs, l’ha rispost:” faRemo, costruiRemo, sistemeRemo, programmeRemo”… Ma cs’i n dit tè, popà ?
SANDRONE: Mè a dégh che come al solit t’è capî l’òt per al desdòt.
PULONIA: Vressét po' rivèr a dir che nòster fiól a-n n’è brisa abàsta intelligeint?
SANDRONE: No! No! Anzi l’é dimandi intelligeint, sól ch'a l gh’ha un’intelligeinza asintomatica ch’a vól pò dir che ha contratto l’intelligenza ma non si vedono i sintomi. Meno male che al nóv asesór a-l gh’l'ha cavèda a finir almeno al diurno, anche se i pensionê dal cèinter, dato ch’è passê tant teimp, i han pensê bèin ch’i fèven prémma a fères operèr a la prostata che aspetèr la fin di lavor.
SGORGHIGUELO: Popà, stà tranquél ch’a gh'ha pensê Remo.
SANDRONE: A gh’è da dir che in dal 2020 , in dla lésta éd la qualitê éd la vétta, Mòdna l’é armèsa al sô post: a-n n’avam nè migliorè nè peggiorè, a sàm quindicésim, apèina davanti ai nòster cusèin ed Ràzz ma dimandi luntan dai Bulgnés ch’i én i prémm éd la lésta . Veh Giancarlo, per stèr a l’unór dal mand e fèr stèr méi i Żemiàn , fa mò in manéra éd rivèr almeno in di prémm dés. Ed positiv a gh’è ch’è calê la delinqueinza e i furt in del cà. I l’han ciamê “effetto Covid 19”. I lèder i én stê luntan per a-n ciapèr al virus e i delinqueint, per via dal coprifuoco, i-n s’én gnanch mòss da cà. Mè a dégh che cal Covid chè l’è un bel castìgh: oltre a l’obligh d'éser cunfinê in cà la sira, a-s sàm duvû subir dla televisioun spazzatura, a tachèr dai telegiornê che , invece éd tirères sò éd morèl, i-s dèven sól i aggiornameint di mort e a mè tótt el volti a-m gnìva i sgrisór in dla schèina . Anch adèsa i-s fan vàder sól di film bèle vést e stravést, del telenovèli e dla pubblicitê che , meinter t’é adrê a disnèr, él descàrren éd dintéri traballanti , éd pomata per él muròidi e pannulóun per gli incontinenti. A-i-ho pruvê ogni tant a guardèr ‘na quelch trasmissiòun éd politica ma i nòster ministradór éd Ràmma, per fèr vàdder ch’i han studiê, i dróven spass del parol in ingles e nuèter, gente del popolo, a-n capám gninta . Se invece éd dir Smart Working i géssen” lavurê da cà” o al post éd distanziamento sociale “ Stàm sò d’ adòs “, nuèter a capiréven subétt. Del vòlt a pèins ch’i descàrren in ingles perché a scola i-n n’han ménga imparê l’italian. Cs’i-n dit tè Pulonia ?
PULONIA: Mè a degh ch’a sun preoccupèda per i nòster ragazô degli elementèr e del médi. Ai nòster teimp a-n gh’ aviven ménga i banch col ród ma a gh’éra ‘na méstra sól ch’l-a s’insgnèva tòtt: él povesî in italian, la storia e l’aritmetica cun él tablèini a memoria. Adèsa i gh’han la méstra d’italian, qualla éd matematica, qualla d’inglés e qualla di sostegno piò qualla de scorta per quand in sta a cà ónna éd ché-gli-ètri. Mitigh anch che él méstri dal nord i li mànden in basa Italia e quilli dal sud i li mànden al nord acsè él tradizioun e i dialàtt del nòstri regioun i van a bergnéch.....
SANDRONE: Éd gh’è ragioun. Alóra Żemiàn, cum’aviv pasê al Nadèl ? Sî-v stê alle direttive di nòster ministradór ed Ràmma ? Nuèter, prémma del fest, a vliven gnir in zitê per vàdder le luminarie, ma propria cal gióren lè Mòdna da zona gialla l’è dvintèda arancione e dop da arancione n’ètra volta zala e mè , ch’a-i-ho sèimper savû che Mòdna l’è ràssa dal 1946 , a-m sun pérs in di culòr e a sàm turnè a cà nòstra.
SGORGHIGUELO: A proposit éd culór Popà, se un in zona arancione al lavora in négher e al fa un asègn in bianc col count in ràss, secand tè val in galéra?
SANDRONE: Ma tès galbéder e làssem andèr avanti. A-i-éra adrê ch’a giva che, nuèter in campagna la vigilia éd Nadèl a l’avàm fàta rispettand al provérbi “ Natale con i buoi e Pasqua con chi vuoi .“ Véra Pulonia ? A gh’éren in òt : nuèter trî, quàter vach ed Erio,al nòster caval. Al problema gròs l'è stê fèr dû tèvel da quàter. La Pulonia l’ha fat i turtlèin, un zampoun al s’éra armès da l’ultma pcarìa e come dólz Sgurghèghel, ch’a l vól cràsser, l’ha dmandê a sô mèdra s'l’a gh fèva al Tiramisù. L’è véra ch'l'è stê un Nadèl a metê, ma dèm a mèint Żemian, l’è stê méi acsè che catères a l'ospedèl per la befana.
PULONIA: Veh! Dagh mò un tai ed descàrer dal virus che ormai è rivê al vaccino, e ciamàmes fortunê che la sanitê a Mòdna la funziòuna da bòun. Cs’a vliv, un pòch a sàm agevolê col fat che Muzarèli e Bunazèin i èn cul e patàia e po' mè, lasèmel dir, a gh’ho sèimper avû un débol per Giancarlo: l’è un amm ch'a-m piès dimandi, adèsa po' ch’a gh’è turnê i cavî négher e al dimastra vint an éd meno, s’a fóss per mè, al farév séndech a vétta.
SANDRONE: Ma csa dit Pulonia! Tè n-n’a-l sê che la scrana da séndech l’è sól un pasàg’ per rivèr a la pultròuna ed Montecitorio. Per quindi a-n cràd che Giancarlo a-s voia ricandidèr fra trî ann al pròssimi elezioun.
PULONIA: Fra trî an? Alóra mè a dégh che i teimp i én madur per fèr un séndech dànna. Basta cun la disparitê tra i sessi, s’a fóssa piò żóvna a-m candidarév mè.
SGORGHIGUELO: Eh! Ma che bèl mama!! Pèinsa, tè sindacássa a Mòdna al post éd Giancarlo e mè séndech a Fanan al post éd sô fiól.
SANDRONE: Ma tèsen. Dòunca, turnand a la nòstra Mòdna a-v dév dir, chèr i mê Żemiàn, che al pavimèint éd ceramica ch’i han fat in Canelcièr a-m piès dimandi: a-s vadd che i nòster ministradór i han pensê al biciclàtt e ai monopàtin ma a-m piasrév anch ch’i tuléssen a man tótti él stred coi bus ch’a gh’è ancàrra in cèinter.
PULONIA: Ét gh’è ragioun Sandròun, andèr in biciclàtta in centro storico, l’è cumpàgna d’éser in sala travaglio….
SANDRONE: E pò in del strèdi dla periferia e anch in tangenzièl bisgnarév ch’i féssen él stressi segnaletichi e i stumpéssen i bus. A proposit , sgnor asesór a la viabilitê, bisogna ch’a catèdi 'na soluzioun per al pasag’ pedonèl che dal Novi Park al porta in cèinter su via Berengari. A gh vól ‘na segnalazioun bèla granda e bèin illuminèda perché, qui ch’ i vinen fóra dal parco a pê i-s càten in un détt e fatt in mèż a la strèda. S’a fóss per mè, lè a-gh farév un sottopasso o un cavalcavia.
SGORGHIGUELO: E mè a-gh farév ‘na bèla rotanda.
SANDRONE: A m’arcmand: fê i lavor cun dal giudézzi! Guardê sól cum’i han ardótt Monte Kosica…. Mè él còsi a li dégh, ma a-n vrév che un quelch asesór a-l gh’avéssa al persótt in degli uràc’.
SGORGHIGUELO: Gióst popà, a proposit d’uràc’ , è vera che a purtèr tròp la mascarèina a-s gnarà egli uràcci a sventola?
SANDRONE: T’e-n mérit gnanch ch’a-t dàga risposta ...veh, Pulonia , tól mò a man tè .
PULONIA: Bèh alóra a dégh la mia : “ Ragazóli, cuma stèv? Mè a sun dimandi istizida per via éd la violèinza sò nuètri dann . A gh manchèva sól al virus, che ubbligànd él famî a stèr in cà, l'ha peggiorê la situazioun. A gh’avàm del lég’ ch’i-n vèlen gninta. I avochèt i càten sèimper di rampèin per fèr pasèr il loro assistito come un malê in dal zervèl o ch’a gh’è gnû un raptus ed gelosia e , roba gnanch da cràdder, i tribunê…. i-gh dan a mèint !! Ragazóli, chè bisàgna ch’a-s difindàma da pér nuètri, quand a sî in perìcol tirê fóra egl’ óng’ , dègh ‘na quelch scanlèda in dla testa e curî a fèr la denuncia , sperand ch’a catèdi un magistrê cun la stanèla. Ma a gh’ho anch dal bèli nutézzi. Ragazóli , i-v sintî che la Nicoletta l’ha catê marî ? Ménga ch’a-l l'àva zerchê ma, cuma la dis lê, l’è stê un colpo di fulmine propria cumpagn a-m capité a mè cun Sandròun. Apeina a l’ho vést a-m sun innamurèda.
SANDRONE: Aviva ciapê ‘na bèla còta ancha mè.
PULONIA: Dio, i mê i aréven preferî un bancàri o un dutór,ma a-l savî, al cuor non si comanda….
SANDRONE: Cum’ho’i-a da dir Pulonia , mè a sò che a soquànt mudnés a gh’è piasû poch ste matrimoni perchè ,ét sê, Luciano a gh’l’avàm ancàra in dal cór.
PULONIA: Beh e alóra?....Anch quand ét murirê tè a-t purtarò in dal cór ma la vétta la va avanti e dato che la Nicoletta l’è dimandi cuntèinta, a-l sun anca mè. Prémma éd finir a vliva anch parlèr del nuvitê éd la moda: mè a sun per la mesòn Dolce e Gabbana, ma dato che per via dal Covid a-n n’ho ménga psû andèr a Milan a vàder le nuove collezioni, a-n gh’l’ho ménga cavèda a rinnovèr al guerdaròba .
SANDRONE: Cun tótt i armàri pin che t’gh’è, vèt ancàrra adrê?
PULONIA: Per San Remo a-v savrò pò dir… Ma dato ch’a l’ha tòlt a man Amadeus…a sám in ‘na bàtta éd fèr…. Diiiio ch’l’Ama, l’è acsè brèv… a-n vàd l’óra éd vàdrel!
SGORGHIGUELO: Mudnés,tifós disocupê in astinèinza da stadio e palasport , a-v dàgh un salut cun tótt al cór! Al 2020 a-l s’ha lassê fóra dal Braglia, dal Palapanini, da tótti él polisportivi e anch dal canotàg’ in di lagàtt éd Campgaian. A-n n’avàm gnanch psû fèr la Corida éd San Żemiàn, i s’han détt éd córrer da pér nuèter datórna a la cà e mandèr del foto! Eh no, adèsa po’ basta! A voi turnèr in palèstra a sculpir i miei muscoli lardominali! Ogni modo, Mudnés, in dal 2020 a-n n’avàm pò pérs un gran chè! La Ferrari l’è andèda piò pian dal nòster baròz pin éd malgàtt!! A Maranel, vest ch’i-n savìven piò che sant ciamèr, i n’han tòlt “Un” a guidèr la machina! Speràm che “Saintz” Carlos al faga al miracol! Menomèl che adèsa i nòster canarèin, sèinza nissun ch’a li guèrda, i zóghen abasta bèin e a sàm tra i prémm post éd la classifica. A-s vadd ch’i èn timid! Curag’ canarèin, turnê a vulèr èlt e quand a finirá ‘sta pandemia , magari a-s cataràm fra i prémm!!!!
SANDRONE: S’a i-ho capî bèin, al Mòdna al galòpa e la Ferari l’è zòpa!!!!! Ogni modo Żemiàn, prémma éd finir a vói salutèr tótti égli autoritê e congratulèrem col nòster Vàschev Erio che, dato ch’a-l gh’aviva poch da fèr, da Ràmma i han pensê éd dèregh anch la diocesi ed Chèrp, comprés Stuffiòun e Ravarèin. Un salut e ‘n’arcmandaziòun a-i mand col cór a tótt quî di ristorànt, ai negoziànt, ai artigian e a quî dal turismo che, in tèimp éd Covid e d’alluvioun, i han tirê la zéngia fin a l’ùltem bus. Ragàz,tgnî bòta e a-n perdìdi la fiducia che ormai a sàm avsèin a la ripresa e i Mudnés i-n vàden l’óra ed turnèr a spánder. Dai mò Pulonia ch’andàm a zèina. Per fortuna che a sàm a cà, se no s’a éren in piàza a-s tuchèva éd tgnir per man al ragazól perchè a traversèr via Emilia e piàza Ràmma, a-s córr al pericol d’éser imbalê da cl’invasiòun éd monopattin ch’i-t fan di spiapáss a 80 a l’óra. E cun quasta a-v salutam da bóun: curàg’ Żemiàn, a n'avàm pasèdi tanti...a pasarà anch quasta, l'important l’è ch'a-n ve descurdèdi éd tgnìrev strècch a la piòpa, ch'l'è po’ cla piòpa èlta e sacca,piantèda in dl’umbréghel éd Mòdna e ch'l’a-s ciàma Ghirlandèina!
